SỰ XA HOA THAY ĐỔI CON NGƯỜI NHƯ THẾ NÀO?

Hàng hóa xa xỉ có ảnh hưởng gì đến nhận thức và quyết định của con người? Theo nghiên cứu mới, sự sẵn có của các mặt hàng xa xỉ khiến các cá nhân ít quan tâm đến người khác.

Theo Giáo sư Roy Y.J. Chua của Harvard Business School (HBS), "những người nghĩ về sự xa xỉ trước khi đưa ra quyết định có xu hướng tán thành các quyết định tư lợi có thể gây hại cho người khác." Phát hiện được trình bày chi tiết trong tài liệu "The Devil Wears Prada? Effects of Exposure to Luxury Goods on Cognition and Decision Making.” (Tạm dịch: Ác quỷ mặc đồ hiệu - Ảnh hưởng của việc tiếp xúc với hàng hóa xa xỉ đối với nhận thức và quyết định".)

Giáo sư Roy đã tiến hành hai thí nghiệm để khám phá mối liên hệ tâm lý giữa khái niệm xa xỉ và tư lợi. Trong thử nghiệm đầu tiên, những người tham gia được yêu cầu trả lời các câu hỏi liên quan đến quyết định trong kinh doanh, nhằm đánh giá mức độ mà mọi người đặt lợi ích bản thân (tối đa hóa lợi nhuận cho công ty của mình) lên trên lợi ích xã hội. 
 
Một ví dụ có thể kể đến là “Bạn có tán thành việc sản xuất một mẫu ô tô mới có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ nhưng có khả năng gây ô nhiễm môi trường hay không?”. Trước khi trả lời những câu hỏi này, một nửa số người tham gia được yêu cầu đánh giá các sản phẩm xa xỉ, trong khi nửa còn lại đánh giá các sản phẩm rẻ hơn. Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng những người tiếp xúc với sự xa xỉ trước khi thực hiện nhiệm vụ ra quyết định có xu hướng tán thành các quyết định tư lợi có thể gây hại cho người khác cao hơn.

Nhóm nghiên cứu cũng tiến hành một thử nghiệm thứ hai tương tự dưới dạng một bài tập nhận dạng từ. Nhiệm vụ là viết ra từ đầu tiên xuất hiện trong đầu họ khi nhìn thấy một chuỗi các chữ cái lộn xộn. Mỗi chuỗi các chữ cái lộn xộn này được xây dựng bằng cách xen kẽ một từ ủng hộ xã hội với một từ chống lại xã hội. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, những người tiếp xúc với sự xa xỉ đã nghĩ được ít từ ngữ ủng hộ xã hội hơn.  Phát hiện này cho thấy, khi nghĩ về sự sang trọng, mọi người có xu hướng tập trung nhiều hơn vào bản thân và ít tập trung vào người khác. Sự sang trọng không nhất thiết khiến một người làm tổn hại đến người khác, mà chỉ đơn giản là khiến người ta ít quan tâm hoặc coi trọng họ hơn.